Deze website is de educatieve tegenhanger van www.literairecanon.be, de website rond de literaire canon in 50+1 werken van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (KANTL), en werd gelanceerd in het kader van het Vlaamse Leesoffensief.
In 2022 startte de KANTL het project De Samenlezing om een antwoord te bieden op de stijgende nood aan geschikt dynamisch lesmateriaal voor de leeftijdsgroep die het volgens de PISA-resultaten steeds moeilijker heeft met begrijpend lezen en leesmotivatie (namelijk leerlingen uit de tweede en derde graad van het secundair onderwijs), meer specifiek de richtingen dubbele finaliteit en arbeidsmarkt (het vroegere TSO en BSO).
We ontwikkelden kwalitatief en toegankelijk lesmateriaal bij vier werken uit de literaire canon. Het materiaal, in de vorm van een volledige tekst met suggesties voor vragen en creatieve opdrachten, biedt alles wat een leerkracht nodig heeft om gedurende enkele lessen samen met de klas in een van de hoogtepunten van de Nederlandse literatuur te duiken.
De leermiddelen of 'boekjes' zijn gebaseerd op een didactiek van interactief voorlezen, waarbij de leerkracht het volledige canonwerk voorleest en de leerlingen die tekst gedurende enkele lesuren bespreken en betrekken op hun eigen leefwereld.
Hoe werkt een leermiddel?
SAMENSPRAAK: start met enkele vragen en stellingen die inhaken op de leefwereld van de leerlingen.
Introduceer een aantal ideeën en morele vraagstukken die ook centraal staan in het canonwerk. Laat de leerlingen nadenken over hun standpunten door hen hierover in dialoog te laten gaan of zich kort schriftelijk voor te bereiden.
SAMENLEZING: lees samen als groep het (volledige) boek.
De leerkracht leest het verhaal voor in blokken van vijf à tien minuten, telkens gevolgd een klassikaal gesprek. Doorheen de tekst staan als suggestie een aantal vraagjes in de kantlijn.
DOORSPREKEN: ga na het samenlezen in gesprek over de tekst én de thema’s.
Tijdens dit gesprek delen de leerlingen hun interpretatie van wat ze denken dat er in het verhaal gebeurt en vertellen ze aan elkaar hoe ze daar tegenover staan. Herkennen ze zichzelf in het verhaal of in (een van) de personages?
CREATIEF VERVOLG: geef je klas doe-opdrachten over het verhaal.
Wil je jouw leerlingen de kans geven om zich het verhaal eigen te maken? Laat ze dan creatief aan de slag gaan. Elk leermiddel eindigt met een aantal creatieve suggesties om de leerlingen uit te dagen om dieper in het verhaal te duiken.
Tot slot: onderschat je leerlingen niet; leg de lat niet nodeloos laag. De eenvoud zit hem in het interactief voorlezen van een verhaal en in het samen bespreken van wat we daar nu van vinden.
Zelf aan de slag?
Wil je met canonwerken of andere rijke teksten aan de slag in de klas? Blader dan zeker eerst eens door de inspiratiegids. Die hebben we ontwikkeld om leerkrachten te stimuleren om (vaker) te gaan voorlezen in de klas en bevat praktische tips om dat aan te pakken. Daaraan gekoppeld is er de online videoreeks ('de Voorleeskunstenaar') rond alle aspecten van succesvol voorlezen. Die hebben we samen met Evi Rosiers, professioneel verhalenvertelster, ontwikkeld om leerkrachten te inspireren en te assisteren.
Het project kwam tot stand in het kader van het Vlaamse Leesoffensief, met steun van Literatuur Vlaanderen.